Η οικία του υδραίου πρόκριτου Λαζάρου Κουντουριώτη-αυτό το μεγάλο υπέροχο σπίτι-δεσπόζει ψηλά στην δυτική πλευρά του όρμου της Ύδρας , κοντά στο διάσελο που οδηγεί στα Καμίνια. Είναι ιδιαίτερα επιβλητική χάρη στη θέση και το μέγεθός της. Χαρακτηριστικό δείγμα της παραδοσιακής υδραίικης αρχιτεκτονικής, χτίστηκε στο τέλος του 18ου αι., την εποχή της οικονομικής άνθησης και ναυτικής υπεροχής της Ύδρας (τελευταίο τέταρτο 18ου αι. - πρώτο τέταρτο 19ου αι.).
Την εποχή αυτή, ως επακόλουθο των προνομίων για ελεύθερη ναυσιπλοΐα με την κάλυψη της ρωσικής σημαίας αλλά και των διεθνών συγκυριών που διαμορφώθηκαν με τη Γαλλική Επανάσταση και τους Ναπολεόντειους Πολέμους, οι Υδραίοι σταδιακά έγιναν κύριοι των θαλάσσιων δρόμων της Μεσογείου και η Ύδρα αναδείχτηκε σε πρώτη ναυτική δύναμη ανάμεσα στα ελληνικά νησιά.
Στα χρόνια της ακμής στο νησί χτίζονται μεγαλοπρεπή οικήματα, τα περισσότερα συγκεντρωμένα σε περίοπτη θέση. Εξωτερικά είναι λιτά και απέριττα, εσωτερικά όμως συγκρίνονται με γενοβέζικα αναγεννησιακά αρχοντικά, καθώς διαθέτουν σπάνιες ανέσεις, πολυτελή έπιπλα, χαλιά, οικιακά σκεύη και διακοσμητικά αντικείμενα, ενθύμια φερμένα από λιμάνια της Δύσης και της Ανατολής.
Ο Λάζαρος Κουντουριώτης (1769 – 1852) υπήρξε μια από τις σημαντικότερες πολιτικές φυσιογνωμίες της Ύδρας τόσο στα προεπαναστατικά χρόνια όσο και κατά τη διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Στο αρχοντικό της σημαντικής αυτής πολιτικής φυσιογνωμίας της νεότερης Ελλάδας, έγιναν σημαντικές διαβουλεύσεις για θέματα της Επανάστασης του 1821 και φιλοξενήθηκαν σημαίνουσες προσωπικότητες της εποχής, Έλληνες και ξένοι.
Η προσφορά του με τον πλούτο του, τις πολιτικές του ικανότητες και την επιβολή του στους Έλληνες πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες ήταν τεράστια. Αυτά, άλλωστε, μαρτυρούνται από το πολύτιμο Αρχείο της Κοινότητας Ύδρας και τα Αρχεία Λαζάρου και Γεωργίου Κουντουριώτου, ιδιαίτερα σημαντική πηγή για τη νεότερη ελληνική Ιστορία.
Το 1979 η οικία περιήλθε στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, δωρεά του δισέγγονού του Παντελή Κουντουριώτη και της συζύγου του Φρόσως, με σκοπό να μετατραπεί σε μουσείο. Μετά από πολύχρονες εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης από το καλοκαίρι του 2001 η ιστορική οικία είναι ανοιχτή για το κοινό και λειτουργεί ως παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.
Η Εταιρεία, πιστή στην επιθυμία των δωρητών και αναγνωρίζοντας την αξία του αρχοντικού Κουντουριώτη μέσα στην υδραίικη οικιστική και ιστορική ιδιαιτερότητα, διατήρησε αναλλοίωτα όλα τα ιστορικά και αρχιτεκτονικά του στοιχεία και διαμόρφωσε επισκέψιμους εκθεσιακούς χώρους.
Ο όροφος παρουσιάζεται όπως τον είχε βιώσει ο τελευταίος απόγονος της οικογένειας και δωρητής Παντελής Κουντουριώτης, με τα έπιπλα, σκεύη, ζωγραφικούς πίνακες και προσωπικά αντικείμενα της οικογένειας Κουντουριώτη. Στον άνω όροφο εκτίθεται αξιόλογη συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου (παραδοσιακές ενδυμασίες, κοσμήματα, διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα) με αναφορά κυρίως στη νησιωτική παραδοσιακή τέχνη.
Στο ισόγειο, στα παλιά κελάρια του σπιτιού που έχουν κατάλληλα διαμορφωθεί, εκτίθενται μόνιμα πίνακες δύο καταξιωμένων στην Ελλάδα και το εξωτερικό ζωγράφων, του Περικλή Βυζάντιου (1893-1972) και του γιου του Κωνσταντίνου Βυζάντιου (1924-2007), οι οποίοι συνδέονται με στενούς οικογενειακούς δεσμούς με την οικογένεια Κουντουριώτη.
Η Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη δέχεται το κοινό καθημερινά από τις 25 Μαρτίου έως και τέλος Οκτωβρίου του 2016, και ώρες 10.00 - 16.00. Είναι δυνατή η επίσκεψη ομάδων τους χειμερινούς μήνες κατόπιν συνεννοήσεως.
Επικοινωνία: Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη
Ύδρα 18040, Τηλ.-fax: 22980 52421
e-mail: lkhm@nhmuseum.gr, info@nhmuseum.
