«Οφείλουμε να διασφαλίσουμε τα
δημοκρατικά δικαιώματα όλων των πολιτών χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς φοβίες»
Είναι ιδιαίτερα θετικό
ότι το σχέδιο νόμου που θα ψηφίσουμε έρχεται όχι μόνο για να ενισχύσει το
θεσμικό πλαίσιο για την αρχή της ίσης μεταχείρισης και την καταπολέμηση των
διακρίσεων, αλλά και να διευρύνει όλο αυτό το πλαίσιο, συμπεριλαμβάνοντας την
ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου, την οικογενειακή και την κοινωνική
κατάσταση. Επιπλέον, ενσωματώνεται η κοινοτική νομοθεσία για τους ισότιμους
όρους πρόσβασης στην εργασία.
Παρ’ ότι έχουμε έναν
ψηφισμένο νόμο από το 2005, η μέχρι σήμερα εμπειρία μάς αποδεικνύει ότι
χρειάζεται περαιτέρω μέριμνα για την εφαρμογή του νόμου και την καλλιέργεια
μιας κουλτούρας με υπόβαθρο την άνευ όρων ισότιμη μεταχείριση στην εργασία,
στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, στην εκπαίδευση, στην υγεία, στη στέγαση
και στην οικογενειακή ζωή.
Οι ευάλωτες ομάδες
πληθυσμού, δηλαδή οι μετανάστες, οι πρόσφυγες, τα οροθετικά άτομα, τα
ομοφυλόφιλα άτομα, τα τρανς άτομα, οι πρώην κρατούμενοι, οι πρώην χρήστες
ουσιών τείνουν να παρουσιάζουν και το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας και φτώχειας από
τον υπόλοιπο πληθυσμό. Αυτό είναι συνέπεια των εμποδίων που αντιμετωπίζουν σε
διάφορα στάδια της κοινωνικής και οικογενειακής τους ζωής.
Παρόλο που υπάρχουν σε
κοινοτικό και εθνικό επίπεδο νομοθετικές πρωτοβουλίες που αναγνωρίζουν την
ευθύνη της πολιτείας να διασφαλίζει ίσες ευκαιρίες για όλα τα άτομα, είναι
ανάγκη να προχωρήσουμε αποφασιστικά στην αποκατάσταση της ισονομίας, της
ισότητας και της δικαιοσύνης.
Εδώ θα ήθελα να δώσω
έμφαση κυρίως σε δύο κοινωνικές ομάδες για διαφορετικούς λόγους. Η πρώτη ομάδα
είναι οι πρώην κρατούμενοι, πρώτα απ’ όλα, επειδή μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων
που φυλακίζονται έχουν χαμηλή κοινωνικοοικονομική ταξική προέλευση, αλλά και
συχνά δεν είχαν την ευκαιρία της εκπαίδευσης και της απόκτησης δεξιοτήτων.
Οι άνθρωποι αυτοί βρέθηκαν
σε κατάσταση εγκλεισμού, αλλά κάποιοι από αυτούς απέκτησαν θέληση και τους
δόθηκε η ευκαιρία να συμμετέχουν σε εποικοδομητικές δραστηριότητες,
εκπαιδευτικές και καλλιτεχνικές. Πριν από λίγο καιρό, είχαμε την ευκαιρία σε
έκθεση που έγινε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης να δούμε έργα
κρατουμένων στις φυλακές, στα εργαστήρια των φυλακών, όπου εκεί οι άνθρωποι
αποκτούν και έναν επαγγελματικό προσανατολισμό.
Μετά την αποφυλάκισή
τους, οι πρώην κρατούμενοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες, πολλές δύσκολες
καταστάσεις. Ένας σημαντικός παράγοντας για την ομαλή ένταξη των
αποφυλακισμένων είναι η κατάσταση στην αγορά εργασίας. Η εξεύρεση νόμιμης
απασχόλησης με μισθό που να επαρκεί για τις ανάγκες του αποφυλακισμένου είναι
εξαιρετικά δύσκολη, ειδικά σε μια χώρα με υψηλό ποσοστό ανεργίας, ενώ το
κοινωνικό στίγμα περιορίζει πολύ τη δράση και τις ευκαιρίες.
Από την άλλη, υπάρχουν
και θεσμικά εμπόδια στην άσκηση διαφόρων επαγγελμάτων. Η πολιτεία οφείλει να
υποστηρίξει τους πρώην κρατούμενους, να διασφαλίσει το θεσμικό πλαίσιο για την
επανένταξή τους στην οικονομική και κοινωνική ζωή χωρίς εξαρτήσεις από την έτσι
κι αλλιώς εξασθενημένη επιδοματική πολιτική. Χρειάζεται όλα τα Υπουργεία,
ιδιαίτερα το Υπουργείο Εσωτερικών, να προσαρμοστούν με διατάξεις σε αυτό το νομοθέτημα.
Η δεύτερη ομάδα είναι
τα τρανς άτομα. Είναι πολύ σημαντικό που το νομοσχέδιο επεκτείνεται στην
απαγόρευση των διακρίσεων, στην εργασία με βάση την ταυτότητα και τα
χαρακτηριστικά φύλου. Είναι σημαντικό γιατί ακόμα τον 21ο αιώνα ο κίνδυνος
διάκρισης λόγω ταυτότητας φύλου είναι έντονα υπαρκτός. Το νομοσχέδιο δεν
καλύπτει πλήρως τα άτομα, πιστεύουμε όμως το επικείμενο νομοσχέδιο για την
ταυτότητα του φύλου μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό ανάχωμα στις επιθέσεις
και τις διακρίσεις εναντίον τους.
Τα τρανς άτομα
αντιμετωπίζουν προβλήματα γραφειοκρατικής φύσης, αφού συχνά τα επίσημα έγγραφά
τους εμφανίζουν εντελώς διαφορετικά στοιχεία για το άτομο από την ταυτότητα που
αυτό φέρει στην κοινωνική του ζωή, ενώ οι φραγμοί στην εκπαίδευση και στην
εργασία σε συνδυασμό με τον αντίκτυπο που έχει ο στιγματισμός στην
ψυχοκοινωνική κατάσταση του ατόμου συχνά τους σπρώχνει παρά τη θέλησή τους στη
σεξουαλική εργασία. Οφείλουμε να προστατεύσουμε ως πολιτεία τα άτομα αυτά και
να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις μιας ομαλής κοινωνικής ζωής.
Τέλος, η δημιουργία
μηχανισμού διερεύνησης περιστατικών αυθαιρεσίας των Σωμάτων Ασφαλείας που
ρυθμίζονται στο Τέταρτο Μέρος του σχεδίου νόμου αποτελεί ένα σημαντικό μέτρο
για την αντιμετώπιση της βίας από τους κρατικούς μηχανισμούς.
Δεν είναι λίγες οι
γνωστές και άγνωστες πράξεις βίας από ένστολο προσωπικό και από προσωπικό των
Σωμάτων Ασφαλείας και από σωφρονιστικούς υπαλλήλους. Ήδη, υπάρχουν πάρα πολλές
καταγγελίες. Για κάποιες από αυτές, η χώρα μας έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό
Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Άρα λοιπόν, πρέπει και σε αυτόν τον τομέα να
νομοθετήσουμε και να είμαστε πολύ πιο ανεκτικοί και πιο σύμφωνοι με τα διεθνή
δικαστήρια.
Οφείλουμε, κυρίες και
κύριοι συνάδελφοι, ως Κοινοβούλιο, ως πολιτεία να διασφαλίσουμε τα δημοκρατικά
δικαιώματα όλων των πολιτών χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς φοβίες. Και αυτό το
νομοσχέδιο είναι προς αυτήν την κατεύθυνση.