Την έκθεση «Ενθυμήματα, Αντικείμενα και Ιστορίες» με αντικείμενα
κρατουμένων των Φυλακών Αιγίνης φιλοξενεί το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο
της Αίγινας από τις 13 ως τις 21 Ιανουαρίου, υπό την αιγίδα της Κοινωφελούς
Επιχείρησης Δήμου Αίγινας (ΚΕΔΑ).
Τα περισσότερα από τα αντικείμενα που παρουσιάζονται διαφύλαξαν
κάτοικοι του νησιού και τα παραχώρησαν για τις ανάγκες της έκθεσης. Οργανώθηκε
με βάση τις δικές τους αναμνήσεις, τα βιώματα και τις διηγήσεις που έχουν
ακούσει, αφού η μακρά παρουσία και λειτουργία των φυλακών στην πόλη της Αίγινας
(λειτούργησαν από το 1880 έως το 1985 και σε πλήρη αντίθεση με τον αρχικό σκοπό
ύπαρξης της «λαμπράς οικοδομής» του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου) έγινε μέρος
της καθημερινότητας των Αιγινητών κι άφησε ίχνη στη ζωή του νησιού.
Τα αντικείμενα έχουν κατασκευάσει παλιοί κρατούμενοι των
Φυλακών της Αίγινας. Φιλοτεχνημένα με μέσα πενιχρά και με συμβολικές
παραστάσεις μέσα σε μια ιδιαίτερη συνθήκη ζωής και ανεξάρτητα από το αισθητικό
αποτέλεσμα, τα χειροτεχνήματα των εγκλείστων κρύβουν ώρες δουλειάς, αξίες,
εφευρετικότητα και φαντασία. Κρύβουν την ανάγκη να ανοίξει ένα παράθυρο
επικοινωνίας ανάμεσα στις μικροκοινωνίες των εγκλείστων και στους «έξω». Κάποια
από τα αντικείμενα που παρουσιάζονται είναι «δάνειο» από το Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων
Άη Στράτη.
Την έκθεση συμπληρώνουν αποσπάσματα βιβλίων που αναφέρονται
στις Φυλακές της Αίγινας, καθώς και διηγήσεις κρατουμένων και συγγενικών τους
προσώπων. Εξάλλου, είναι μια πρόσκληση για τη συγκέντρωση επιπλέον υλικού
σχετικά με την κτιριακή ιστορία του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου/Φυλακών
Αίγινας. Εκφράζει την επιθυμία για μια ευρύτερη συνεργασία μεταξύ των κατοίκων
της Αίγινας και δημόσιων φορέων για την ανάδειξη και αποκατάσταση του
εμβληματικού αυτού κτιρίου, επισημαίνει η επιμελήτρια Ελίκα Βλαχάκη.
Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο Φυλακές Αίγινας
Τον Μάρτιο του 1828, λίγο μετά την εγκατάστασή του στην
Αίγινα, ο Ιωάννης Καποδίστριας ιδρύει στο νησί το πρώτο οργανωμένο
Ορφανοτροφείο της Ελλάδας. Το Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο χτίστηκε για να
στεγάσει και να προσφέρει γενική και επαγγελματική εκπαίδευση στα ορφανά του
πολέμου. Παράλληλα λειτούργησε ως το πρώτο κέντρο για την ανάπτυξη και εξάπλωση
της παιδείας και του πολιτισμού της ανεξάρτητης Ελλάδας.
Το 1834 το Ορφανοτροφείο της Αίγινας κλείνει, και τα επόμενα
χρόνια το κτίριο χρησιμοποιείται για να καλύψει διάφορες ανάγκες: Σχολή
Ευελπίδων, λοιμοκαθαρτήριο, φρενοκομείο, στέγαση προσφύγων από την Κρήτη,
καλοκαιρινά καταλύματα κ.ά.
Το 1880, σε τέλεια αντίθεση με τον αρχικό σκοπό ύπαρξής της,
η «λαμπρά οικοδομή» του Ορφανοτροφείου της Αίγινας μετατρέπεται σε φυλακή
υψηλής ασφαλείας, έτσι ώστε να διασωθεί το κτίριο αλλά και να προσφέρει
οικονομικά στον τόπο. Στις αρχές του 1985 οι Φυλακές της Αίγινας κλείνουν.
