Ομιλία της Ελένης Σταματάκη στη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό του 2018

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

Μετά τη συμφωνία με τους θεσμούς και το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης, το πολιτικό κλίμα έχει αλλάξει, η χώρα έχει αρχίσει να ξανακερδίζει φερεγγυότητα στο διεθνές πολιτικό και επενδυτικό περιβάλλον και μια νότα αισιοδοξίας διαφαίνεται για την ελληνική κοινωνία.

Η τρίτη αξιολόγηση έκλεισε χωρίς επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα, το οποίο σημαίνει ότι ανοίγει ο δρόμος για την έξοδο από την επιτροπεία. Ακόμη, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης έχουμε θετικά μέτρα ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ, που θα δοθούν σε προγράμματα για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας, στα οικογενειακά επιδόματα για την ενίσχυση της οικογένειας, στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, στα σχολικά γεύματα, στα επιδόματα αναπηρίας. Και έχουμε και κάποια μη οικονομικά θετικά μέτρα, με κορυφαίο την επαναφορά του προνομίου των εργαζομένων που θα λαμβάνουν αποζημίωση κατά την εκκαθάριση πτώχευσης επιχείρησης πριν από κάθε άλλον πιστωτή.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι το σύστημα υπηρεσιών κοινωνικής προστασίας χαρακτηριζόταν από πολυπλοκότητα, έλλειψη ενιαίου σχεδιασμού, κακή στόχευση, πολυδιάσπαση και πολυνομία, ανισότητα πόρων και παροχών, αδιαφάνεια. Αυτά τα χαρακτηριστικά οδήγησαν σε οξυμένα διοικητικά προβλήματα των ασφαλιστικών και προνοιακών φορέων και υπηρεσιών, αλλά και συχνά στον αποκλεισμό συμπολιτών μας από επιδόματα που δικαιούνταν, λόγω αδυναμίας πρόσβασης στην ελλιπή ενημέρωση και πληροφόρηση. Πεδίο λαμπρό για τις πελατειακές, ρουσφετολογικές πρακτικές.

Κυρίες και κύριοι της Αντιπολίτευσης, αυτές τις πρακτικές εμείς τις σπάσαμε. Σας χαλάσαμε την πιάτσα, το οικοδόμημα, τα θεμέλια αυτού του κράτους που είχατε δημιουργήσει και αυτό είναι που δεν σας αρέσει και γι’ αυτό δεν έχουμε ακούσει ούτε μια θετική πρόταση για τον Προϋπολογισμό αυτές τις δυο ημέρες. Και όχι μόνον αυτό, αλλά μας κουνάτε και το χέρι και μας χρεώνετε κάθε ανομία που εσείς δημιουργήσατε και εκθρέψατε.

Εμείς, λοιπόν, με μια σειρά από δράσεις, σήμερα προχωράμε για την οικοδόμηση ενός σύγχρονου και διαφανούς κράτους πρόνοιας, που θα αντικαταστήσει το σύστημα πολυνομίας και κακονομίας.

Ο Προϋπολογισμός του 2018, που συζητάμε σήμερα, είναι και ο τελευταίος της εποχής των μνημονίων. Δεν ήμασταν εμείς που φέραμε τα μνημόνια στη χώρα. Εμείς τα δύο τελευταία χρόνια και με θυσίες του ελληνικού λαού, μέσα σε ένα δυσμενές διεθνές περιβάλλον, μέσα από μία σκληρή επιτροπεία και αρνητική σε όλα αντιπολίτευση, βγάζουμε σιγά-σιγά τη χώρα από τα μνημόνια. Δεν σας αρέσει να το ακούτε, αλλά θα το ακούτε μέχρι να το εμπεδώσετε.

Το ότι είναι ο τελευταίος Προϋπολογισμός των μνημονίων δεν σημαίνει ότι είναι και τόσο δίκαιος όσο θα θέλαμε. Υπάρχουν ακόμα περιορισμοί, που ορίζονται από το ευρωπαϊκό και διεθνές οικονομικό περιβάλλον και από τη θέση της χώρας μας μέσα σε αυτό. Μέσα, όμως, στους περιορισμούς αυτούς έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε ποιους θα στηρίξουμε και πού θα πέσει το βάρος.

Ήδη από το 2015, που ανέλαβε αυτή η Κυβέρνηση, ένας από τους πρώτους νόμους που θεσμοθετήσαμε ήταν ο νόμος για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Από το 2015 έως το 2017 διπλασιάσαμε τις δαπάνες για την πρόνοια από 780 εκατομμύρια ευρώ σε 1,57 δισεκατομμύρια.

Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, που δόθηκε το 2016 αρχικά σε τριάντα δήμους της χώρας και στη συνέχεια, από τον Φεβρουάριο του 2017, σε όλη τη χώρα, παρέχει στήριξη σε εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας, που βρίσκονταν στα πρόθυρα ακραίας φτώχειας και τους βοήθησε να σταθούν στα πόδια τους.

Ενισχύσαμε την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Δεν κόβουμε κορδέλες στο κενό, κυρίες και κύριοι της Αντιπολίτευσης. Αναβαθμίσαμε τα Κέντρα Υγείας με τεχνολογικό εξοπλισμό και νοσηλευτικό προσωπικό, με εξοικονόμηση πόρων από ένα μεγάλο φαγοπότι του ΕΟΠΥΥ. Με την κατάργηση του εισιτηρίου των πέντε ευρώ στα νοσοκομεία και του ενός ευρώ ανά συνταγή φαρμάκων αποκαταστήσαμε την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας για όλους τους ανασφάλιστους πολίτες, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Στον προϋπολογισμό του 2018 προβλέπεται το ποσό των 1,8 δις ευρώ για την πρόνοια. Ποσό που θα διατεθεί στους πιο αδύναμους συμπολίτες μας, για την διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης για όλους.

Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης είναι ανάγκη να διευρυνθεί, ώστε να λειτουργήσει ακόμα καλύτερα, να διασυνδεθεί με άλλες παροχές και με προγράμματα του ΟΑΕΔ, για να μην παγιωθεί η κατάσταση των δικαιούχων, ώστε όσοι απ’ αυτούς είναι άνεργοι να βγουν στην αγορά εργασίας και να γίνουν ενεργά μέλη της κοινωνίας. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς στόχους μας και εν μέρει το έχουμε καταφέρει και αυτό φαίνεται από τη μείωση των ποσοστών της ανεργίας, μικρή μεν, αλλά πραγματική.

Κυρίες και κύριοι της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και όχι μόνο, κατανοώ την αγωνία σας, αλλά μάταια προσπαθείτε να γίνετε προφήτες κακών εξελίξεων. Η κοινωνία αναγνωρίζει την προσπάθεια που γίνεται να εκσυγχρονιστεί το δημόσιο σύστημα και να υπάρχουν ενιαία κριτήρια και περισσότερη αδιαφάνεια, ώστε να έχουν όλοι όσοι το δικαιούνται πρόσβαση σε παροχές και υπηρεσίες ως πολίτες και όχι ως πελάτες, χωρίς να χρειάζεται να συναλλαγούν προσωπικά με την οποιαδήποτε εξουσία.

Ο προϋπολογισμός του 2018 είναι ένας προϋπολογισμός με θετικό κοινωνικό πρόσημο, που ενισχύει τους μηχανισμούς εκείνους που αποτελούν ανάχωμα για να σταθεί η κοινωνία όρθια, αλλά δε μένει εκεί, κάνουμε και τα πρώτα βήματα στην κατεύθυνση αναπτυξιακών πολιτικών.

Και επειδή προέρχομαι από μία εκλογική περιφέρεια που περιλαμβάνει τα νησιά του Αργοσαρωνικού, θέλω να σταθώ στο πρόσφατο νομοσχέδιο του Υπουργείου Νησιωτικής Πολιτικής και στα μέτρα που έχουν παρθεί, ώστε να ενισχυθεί το σύστημα ασφάλειας των κατοίκων των νησιών και να στηριχθεί η οικονομική τους ανάπτυξη.  

Με αυτό το στόχο, ήδη με το τελευταίο νομοσχέδιο του Υπουργείου, λαμβάνονται και πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνονται πρωτοβουλίες για την καλύτερη διασύνδεση μεταξύ των νησιωτικών περιοχών. Δίνοντας τη δυνατότητα στους νησιωτικούς δήμους ή σε συνέργειές τους να καλύψουν ανάγκες ακτοπλοϊκής σύνδεσης, συνάπτοντας οι ίδιοι συμβάσεις με το υπουργείο.

Με το σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας ενισχύονται τα Κέντρα Υγείας στα νησιά.

Με τη δημιουργία του Μηχανισμού Στήριξης Μικρών Νησιωτικών Δήμων, ενός ευέλικτου μηχανισμού, στελεχωμένου από εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό, για τη στήριξη των μικρών νησιωτικών δήμων στο σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση, την ολοκληρωμένη τεχνική υποστήριξη και την υλοποίηση έργων, γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια να ανταποκριθούμε στις ιδιαίτερες ανάγκες των νησιών. Ο Μηχανισμός συμβάλλει, χωρίς πρόσθετες δαπάνες ή πρόσθετο διοικητικό βάρος για τους δήμους, στην υποστήριξη και την πληρέστερη αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων τους.

Οι μικροί νησιωτικοί δήμοι αντιμετωπίζουν συχνά πρόβλημα υποστελέχωσης, ιδιαιτέρως των Τεχνικών Υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία στο σχεδιασμό, την ωρίμανση και την υποβολή μελετών, που είναι απαραίτητες για την απορρόφηση πόρων και την πραγματοποίηση έργων ανάπτυξης, που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των κατοίκων και θα συμβάλουν στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των νησιών. Μέσω του Μηχανισμού η Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης και η Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, αναλαμβάνουν το ρόλο του τεχνικού συμβούλου των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για ό,τι αφορά την ωρίμανση έργων, την ανάθεση μελετών, τις αιτήσεις χρηματοδότησης, την προκήρυξη κατασκευής και την επίβλεψη.

Μια σημαντική επίσης πρωτοβουλία που πάρθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών για την ενίσχυση των νησιωτικών δήμων είναι η επιχορήγηση που δόθηκε για έργα υποδομών και για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Χαρακτηριστικά, κατόπιν αιτημάτων των Δήμων, εγκρίθηκε επιχορήγηση ύψους 80,000 € για το Δήμο Κυθήρων και 20,000 € για το Δήμο Ύδρας, για τη χρηματοδότηση αναγκαίων ενεργειών αποκατάστασης δικτύων ύδρευσης και για την αντιμετώπιση του φαινομένου της λειψυδρίας, με χρέωση των αντίστοιχων λογαριασμών του Υπουργείου Εσωτερικών που τηρούνται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Η επιχορήγηση αφορά έργα ανόρυξης νέων υδρευτικών γεωτρήσεων σε περιοχές μεγάλης κατοίκισης και οικιστικής επιβάρυνσης στα Κύθηρα και έργα για τη βελτίωση του δικτύου ύδρευσης στην Ύδρα.

Σχετικά με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο προϋπολογισμός που συζητάμε επιβεβαιώνει την περσινή δέσμευση της κυβέρνησης, αφού προβλέπει μια μικρή έστω, αύξηση των Κρατικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) που προορίζονται για τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού. Πρόκειται για αύξηση κατά 400 εκατομμύρια σε σχέση με όσα δόθηκαν στους ΟΤΑ το 2016 και όσα έχουν προϋπολογισθεί για το 2017, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 5,5%.

Εκτός από την απόδοση σταδιακά στην τοπική αυτοδιοίκηση πόρων που είχε στερηθεί όλα αυτά τα χρόνια, μετά τον Καλλικράτη, είναι σημαντική η ενεργοποίηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, συμπληρωματικά στα ήδη υφιστάμενα. Ο Καλλικράτης ανέθεσε σημαντικές αρμοδιότητες στους δήμους, χωρίς αντίστοιχους χρηματικούς πόρους και τεχνική υποστήριξη. Αυτό πρέπει να αλλάξει ριζικά και απαιτούνται παρεμβάσεις θεσμικές, χρηματοδοτικά εργαλεία και υποστήριξη σε τεχνικό επίπεδο.

Το 2017 πετύχαμε πλεόνασμα 3% έναντι του στόχου 1,75%. Να θυμηθούμε όμως και ποιοι ήταν οι στόχοι που είχαν συμφωνηθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις και να θυμίσουμε ότι για το 2018 είχατε συμφωνήσει περίπου 1% περισσότερο από αυτό που συμφωνήθηκε από τη σημερινή κυβέρνηση. Αλλά το σημαντικότερο είναι ο τρόπος διαχείρισης. Να αποδίδονται οι δημόσιες δαπάνες, με διαφάνεια, αξιοπιστία και όσο γίνεται δικαιότερα, στους πολίτες.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της Αντιπολίτευσης, κατανοώ τις αγωνίες σας, αλλά μάταια προσπαθείτε να γίνετε προφήτες κακών εξελίξεων. Η χώρα έχει μπει στον δρόμο της επιστροφής, της εξόδου από τα μνημόνια, στον δρόμο της σταθερότητας και της ασφάλειας. Θα τα καταφέρουμε. Θα βγούμε από την κρίση με τον λαό μας όρθιο. Αυτό είναι που ενδιαφέρει εμάς. Γι’ αυτό μένουμε και δεν μένουμε για την καρέκλα. Αυτή είναι δική σας επιθυμία και θα μείνει όνειρο.